zanieczyszczenia

Zanieczyszczenia a bioróżnorodność

O zanieczyszczeniach mówi się dość dużo. Jednak nie do końca tłumaczony jest ich wpływ na środowisko, a tym bardziej na bioróżnorodność. Powiedzmy sobie o tym w sposób szczegółowy.

Jak zaniczyszczenia oddziałuja na środowisko?

Chyba najbardziej oczywistym wpływem zanieczyszczeń na ekosystemy są kwaśne deszcze. Zjawisko to spowodowane jest uwalnianiem dwutlenku siarki (SO2) i tlenków azotu (NOx) podczas spalania paliw kopalnych. Substancje te reagują z m.in. z wodą i tlenem w atmosferze. Związki kwasowe, które powstają w ten sposób, są następnie przenoszone przez wiatr i opadają w postaci deszczu, mgły lub śniegu. Dostając się do jezior i rzek, kwaśne deszcze mogą radykalnie obniżyć pH wody. Co się wtedy dzieje? Prowadzi to do „szoku kwasowego” i wpływa negatywnie na organizmy wrażliwe na zmiany pH. Również gleba, pomimo właściwości buforowych, ulega zmianom pod wpływem kwaśnych opadów, które wypłukując wapń i magnez, obniżają użyteczność gleby dla wielu roślin.

Które zanieczyszczenia są krytyczne?

Wszystkie formy zanieczyszczeń stanowią poważne zagrożenie dla różnorodności biologicznej. Jednak najbardziej dramatyczne dysfunkcje ekosystemów wywołują zanieczyszczenia azotem i fosforem. Wzbogacanie siedlisk tymi pierwiastkami może skutkować szeregiem niepożądanych skutków. Począwszy od nadmiernego wzrostu glonów planktonowych i zwiększenia ilości materii organicznej osiadającej na dnie morskim, ta akumulacja może powodować zmiany w składzie gatunkowym. Poważną konsekwencją jest również zmienione funkcjonowanie sieci troficznej w zanieczyszczonym ekosystemie.

zanieczyszczenia

A co z zanieczyszczeniami i wodami?

Wody powierzchniowe są częstym punktem końcowym dla mikrozanieczyszczeń organicznych (organic micropollutants, OMP). Są one uwalniane przez człowieka jako zrzuty ścieków z oczyszczalni, spływów miejskich, przemysłu i rolnictwa. Intensyfikacja tych działań spowodowała powszechną dystrybucję nowych substancji zanieczyszczających. Należą do nich farmaceutyki, pestycydy, estry fosforoorganiczne (OPE), substancje perfluoroalkilowe (PFAS) i inne chemikalia. Obecność OMP w wodach powierzchniowych ma negatywny wpływ na organizmy i może bezpośrednio prowadzić do degradacji siedlisk i utraty usług ekosystemowych.

Reasumując, wprowadzanie do środowiska substancji szkodliwych nie tylko wpływa negatywnie na poszczególne gatunki występujące w danym siedlisku poprzez ich zatrucie, ale zmienia także właściwości gleby, powietrza i wody. W ten sposób zagraża kluczowym elementom stanowiącym środowisko życia roślin, zwierząt i grzybów.

Opracowanie: Marta Kolanowska
Redakcja: Iza Kołodziejczyk

Źródła:
https://biodiversity.europa.eu/europes-biodiversity/threats/pollution
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0304389423002200

Scroll to Top